Zachowaj Trzeźwy Umysł 2023/2024

„Zachowaj Trzeźwy Umysł” (ZTU) to program realizujący założenia profilaktyki uniwersalnej. Projekt realizuje cele poprzez ścisłą współpracę z samorządami lokalnymi oraz szkołami na terenie całego kraju. Każdego roku przygotowujemy nowy zestaw materiałów w postaci różnorodnych wydawnictw edukacyjnych dotyczących profilaktyki zachowań niepożądanych i szkodliwych, adresowanych do dzieci, rodziców i nauczycieli. Umożliwiają one przeprowadzenie warsztatów tematycznych w placówkach oświatowych oraz promują wiele lokalnych inicjatyw związanych z profilaktyką zachowań ryzykownych. Co roku przedsięwzięciu towarzyszy inne hasło przewodnie oraz nowy zestaw materiałów. W roku 2023 program „Zachowaj Trzeźwy Umysł” będzie odbywać się pod hasłem „Bliżej siebie i innych, z dala od używek”.

• uczniowie szkół podstawowych
• nauczyciele
• rodzice

W ramach programu przygotowujemy sprawdzony zestaw materiałów, który umożliwia nauczycielom, pedagogom i psychologom szkolnym samodzielne przeprowadzenie ciekawych zajęć z uczniami oraz ich rodzicami.

W 2024 roku dla każdej szkoły przygotowaliśmy:

1. Scenariusz zajęć dla nauczycieli – publikację zawierającą gotowe konspekty lekcji profilaktycznych oraz wytyczne dla nauczyciela, podpowiadające, jak prowadzić zajęcia (organizacja zajęć, cele zajęć, tematyka).
2. Karty pracy dla uczniów – materiały edukacyjne dla uczniów wraz z ćwiczeniami. Stanowią uzupełnienie lekcji prowadzonych według scenariusza zajęć. Karty pracy są podzielone według odbiorcy na trzy grupy wiekowe: klasy I-III, IV-VI, VII-VIII.
3. Materiały multimedialne – kartom pracy dodatkowo towarzyszą filmy edukacyjne, który są tematycznie powiązane z treściami zawartymi w scenariuszach i na kartach pracy (łącznie 3 filmy). Filmy uzupełniają przeprowadzane warsztaty z uczniami. Są udostępniane szkołom na platformie: www.online.trzezwyumysl.pl.
4. Plakaty profilaktyczne – podsumowują zdobytą wiedzę oraz promują umiejętności nabyte przez uczniów podczas zajęć.
5. Dyplomy dla uczniów, nauczycieli i placówki szkolnej – forma podziękowania za uczestnictwo w kampanijnych warsztatach i działaniach.
6. Materiały konkursowe – zachęcają uczniów do wzięcia udziału w przygotowanych przez organizatora konkursach profilaktyczno-edukacyjnych.
7. Broszury edukacyjne dla rodziców – informują o treściach przekazywanych na zajęciach, w których biorą udział uczniowie. Wzmacniają kompetencje rodziców i poszerzają ich wiedzę w zakresie umiejętności wychowawczych.

Materiały papierowe

Dokonując zakupu materiałów ZTU, otrzymujesz również dostęp do:

1. Materiałów multimedialnych (3 filmów edukacyjnych dla uczniów)

Filmy edukacyjne są dostępne na stronie online.trzezwyumysl.pl od 15 września 2023 do 30 czerwca 2024. Dostęp do materiałów będzie zabezpieczony hasłem. Każda gmina, która przystąpi do programu, otrzyma indywidualne dane dostępu (login i hasło).

Ważną częścią składową programu „Zachowaj Trzeźwy Umysł” są konkursy profilaktyczno-edukacyjne. Poprzez organizację konkursów chcemy nie tylko docenić aktywność uczniów w kampanii, ale przede wszystkim ukierunkować ich zaangażowanie na cele, jakie stawiamy w zadaniach konkursowych.

W 2023 roku proponujemy 3 konkursy:

1. Bliżej siebie i innych, z dala od używek! – konkurs kreatywny (plastyczno-literacki)
   Rodzaj konkursu: konkurs indywidualny.
   Adresaci konkursu: uczniowie oddziałów przedszkolnych i szkół podstawowych.
   Zadanie konkursowe: odnosi się do hasła przewodniego programu “Bliżej siebie i innych, z dala od używek”. Zadaniem uczestnika konkursu jest wykonanie pracy, która kojarzy mu się z ty motywem. Interpretacja hasła zależy od wyobraźni uczestnika.
   Nagrody: zestawy muzyczne, słuchawki bezprzewodowe, książki
2. Nie czas na nudę – wykreślana – konkurs logiczny
   Rodzaj konkursu: konkurs indywidualny.
   Adresaci konkursy: uczniowie szkół podstawowych.
   Zadanie konkursu: zadaniem uczestnika konkursu jest znalezienie wśród liter wykreślanki 15 słów związanych tematycznie z programem ZTU, a następnie ułożenie hasła.
   Nagrody: słuchawki, głośniki bezprzewodowe JBL oraz zestawy klocków LEGO.
3. Gram o swoją przyszłość. Bliżej siebie i innych, z dala od używek – konkurs profilaktyczny dla grup
   Rodzaj konkursu: konkurs zespołowy.
   Adresaci konkursu: uczniowie szkół podstawowych.
   Zadanie konkursowe: zadanie grupy konkursowej polega na wymyśleniu i wykonaniu gry (planszowej, karcianej lub innej), w której zasady będą odzwierciedlać przedstawione hasło konkursowe. Podczas oceny prac będzie promowane kreatywne, pomysłowe i nieoczywiste podejście do zadanego tematu: w jaki ciekawy sposób stworzyć grę, w którą uczniowie sami z chęcią by zagrali np. z przyjaciółmi.
   Nagroda: projektor multimedialny dla klasy oraz nagrody rzeczowe dla uczniów.

Krok 1: Zakup programu przez jednostkę samorządową/szkołę.
Krok 2: Organizacja programu w placówce szkolnej:

• Grono pedagogiczne (nauczyciel, pedagog, psycholog): Przeprowadza zajęcia warsztatowe z uczniami na podstawie scenariusza zajęć, kart pracy oraz materiałów filmowych.
• Uczniowie: Uczestniczą w warsztatach, na których uzupełniają karty pracy i zapoznają się z filmami edukacyjnymi. Mogą również wziąć udział w konkursach profilaktycznych.
• Rodzice: Są informowani o przeprowadzanych zajęciach oraz edukowani w zakresie przepracowanej tematyki. W tym celu otrzymują broszury edukacyjne.

Korzyści dla szkoły:

1. Materiały mają na celu ułatwienie realizacji szkolnych programów profilaktycznych!
2. Tematyka ZTU wpisuje się w cele i założenia szkolnych programów profilaktycznych.
3. Nauczyciel otrzymuje gotowe narzędzia do realizacji zadań profilaktycznych: scenariusze zajęć, karty pracy, plakaty, filmy profilaktyczne.
4. Działania profilaktyczne ZTU można dostosowywać do potrzeb klasy i szkoły.

Korzyści dla samorządu:

1. Materiały ZTU mogą stanowić uzupełnienie lokalnych programów profilaktycznych.
2. Samorząd dostarcza szkołom materiały do realizacji szkolnych programów profilaktycznych.
3. Przystępując do programu „Zachowaj Trzeźwy Umysł”, gmina ma szansę wzięcia udziału w bezpłatnym badaniu ankietowym „Społeczna Diagnoza Uczniów”. Badanie jest realizowane co dwa lata. Jego uczestnikami są uczniowie V-VIII klasy szkoły podstawowej. Wyniki badania stanowią cenne źródło informacji, które można wykorzystać podczas tworzenia planów rozwojowych oraz gminnych programów profilaktycznych.

Samoakceptacja to termin aktualnie dość popularny. Jednocześnie często mylnie utożsamia się go z wysoką samooceną czy też wysokim poziomem pewności siebie. Samoakceptacja oznacza akceptowanie własnej osoby wraz z całym zestawem cech, mocnych i słabych stron, osiągnięć i porażek.

O pełnej, optymalnej samoakceptacji możemy zatem mówić wtedy, gdy dziecko uznaje swoją bezwarunkową wartość, niezależnie od towarzyszących mu doświadczeń, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Mamy tu zatem na myśli sytuację, w której dziecko ma przekonanie, że zasługuje na szacunek, niezależnie od swoich osiągnięć szkolnych i życiowych. W dużym uproszczeniu: dziecko wie, że jest OK dokładnie takie, jakie jest.

Nie oznacza to jednak, że samoakceptacja w takim zakresie oznacza niechęć do rozwoju czy w jakiś sposób go ogranicza. Dziecko lub dorosły, który ma optymalny poziom samoakceptacji, chętnie podejmuje wyzwania ze świadomością swoich mocnych i słabych stron, a ewentualne porażki nie wpływają u niego na obniżenia własnej wartości.

Samoakceptacja pozwala także obiektywnie interpretować własne doświadczenia oraz postępowanie otoczenia. Dzięki bezwarunkowemu akceptowaniu siebie dziecko uwzględnia różne czynniki podczas interpretacji wydarzeń, nie dokonuje nadinterpretacji ani nie przypisuje innym negatywnych intencji, kiedy nie jest to konieczne. Dzięki temu może uniknąć wielu konfliktów, zarówno z rówieśnikami, jak i dorosłymi.

Dziecku, które akceptuje siebie, łatwiej jest efektywnie regulować emocje. Nie traci zasobów na nadmierne analizy i może poświęcić je na identyfikację swoich stanów emocjonalnych oraz dobór właściwej strategii regulacji emocji. Jeśli zna i akceptuje własny temperament oraz zestaw cech, może analizować swoje mocne i słabsze strony i świadomie decydować o kierunku własnego rozwoju w tym zakresie.

Istotny jest jednak odpowiedni, czyli optymalny poziom samoakceptacji u dziecka i dorosłego. Optymalny poziom samoakceptacji charakteryzuje się realnym podejściem do obrazu własnej osoby oraz zewnętrznych okoliczności. Zarówno zbyt niski, jak i zbyt wysoki poziom samoakceptacji może generować trudności z zachowaniem oraz funkcjonowaniem.

Jak ustalono, brak równowagi w systemie samoakceptacji predysponuje do częstszego podejmowania zachowań ryzykownych.

Zieliński, 2013

Do zachowań ryzykownych podejmowanych przez młodzież zaliczyć należy m.in. sięganie po używki, takie jak: papierosy, alkohol czy narkotyki.

Liczne badania potwierdzają, że do czynników chroniących dziecko przed sięganiem po używki należą: odpowiedni poziom kompetencji, umiejętność regulowania emocji oraz samoakceptacja.

Szpringer, Kosecka, Surowiec 2014

Optymalną samoakceptację można zatem uznać za ważny czynnik ułatwiający codzienne funkcjonowanie oraz rozwój dziecka. Stanowi ona ważny zasób w zakresie prawidłowego rozwoju oraz czynnik chroniący młodego człowieka przed zachowaniami dysfunkcyjnymi i ryzykownymi.

Za równie ważny czynnik w tym zakresie uważamy także dobre relacje z bliskimi: rodziną, opiekunami, przyjaciółmi oraz ważnymi dorosłymi (nauczyciele, trenerzy, pedagodzy). Dziecko, które utrzymuje prawidłowe relacje z bliskimi osobami, ma szansę efektywnie funkcjonować i lepiej radzi sobie z codziennymi wyzwaniami.

Bliskie relacje z różnymi osobami zwiększają szansę poszukiwania oraz uzyskania wsparcia w trudnej sytuacji. Dzieci, które wiedzą, że mogą liczyć na bliskie osoby w swoim otoczeniu, mają większe poczucie bezpieczeństwa. Trudne sytuacje i zmartwienia, które mogą generować zachowania dysfunkcyjne, autodestrukcyjne i ryzykowne, mogą zostać odpowiednio zaopiekowanie w takim bezpiecznym środowisku.

Dlatego tak ważne jest, aby dziecko znało cechy dobrej relacji oraz posiadało kompetencje komunikacyjne i społeczne, ułatwiające ich podtrzymywanie i pielęgnowanie. Utrzymywanie dobrych relacji z bliskimi (opiekunami, rodzicami, przyjaciółmi) wymaga szerokich kompetencji: emocjonalnych, komunikacyjnych oraz społecznych. Jednocześnie właśnie doświadczanie tych relacji przez dziecko umożliwia ich opanowanie oraz rozwijanie.

Zarówno obszar samoakceptacji, jak i obszar ważnych relacji w życiu dziecka wymaga jednak wsparcia oraz przewodnictwa mądrych dorosłych, np. rodziców i nauczycieli. Dlatego tak istotne jest, aby wspierać wiedzę w tym zakresie nie tylko u dzieci, ale także u dorosłych, którzy sprawują nad nimi opiekę i wchodzą z nimi w interakcje. W ten sposób możemy wspierać rozwój tych ważnych obszarów u wszystkich stron za nie odpowiedzialnych.

Źródło:

1. Zieliński J., Samoakceptacja człowieka wyznacznikiem jego skłonności do zróżnicowania zachowań ryzykownych, w: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki, Zarządzania i Administracji, Warszawa, 2013 https://www.researchgate.net/publication/325259790_SAMOAKCEPTACJA_
   CZLOWIEKA_WYZNACZNIKIEM_JEGO_SKLONNOSCI_DO_ZROZNICOWANIA_ZACHOWAN_RYZYKOWNYCH.
2. Szpringer M., Kosecka J., Surowiec K., Stosowanie narkotyków przez młodzież gimnazjalną i licealną. Uwarunkowania szkolne i rodzinne, w: Szuścik U., Skibska J., Kochanowska E. (red.) Profilaktyka, diagnoza i terapia w teorii i praktyce edukacyjnej, 2014.

Główne cele programu:

1. EDUKACJA UCZNIÓW w zakresie samoakceptacji, jako klucza do zrozumienia siebie i własnych emocji.
2. PROMOWANIE KONSTRUKTYWNYCH POSTAW związanych ze zdrowym stylem życia oraz atrakcyjnych dla dzieci i młodzieży aktywności prospołecznych, jako alternatywy wobec wielu zachowań ryzykownych, takich jak: picie alkoholu, zażywanie narkotyków czy stosowanie przemocy.
3. WSPARCIE WYCHOWAWCZE RODZICÓW, w tym wskazanie środowiska rodzinnego, jako tego, które stanowi najważniejszy czynnik ochronny przed zachowaniami ryzykownymi.
4. EDUKACJA UCZNIÓW I RODZICÓW w zakresie budowania prawidłowych relacji, jako ważnego elementu czynników chroniących.
5. WZMACNIANIE wśród uczniów kompetencji społecznych.

Podczas pracy z naszymi materiałami uczymy:

• kreatywności,
• zadawania pytań i szukania na nie odpowiedzi,
• poszukiwania i rozwoju poczucia własnej wartości,
• budowania asertywnej postawy.

W ramach programu „Zachowaj Trzeźwy Umysł” od 2018 roku prowadzimy badanie „Społeczna Diagnoza Uczniów”. Co dwa lata odbywa się jego ewaluacja. Badaną populację stanowią uczniowie szkół podstawowych z samorządów biorących udział w programie „Zachowaj Trzeźwy Umysł”. Badanie jest realizowane za pomocą liczącego 60 pytań kwestionariusza ankiety internetowej (CAWI). Celem badania jest przedstawienie i charakterystyka młodzieży szkolnej (klasy V-VIII) w głównych obszarach życia społecznego, takich jak: szkoła, rodzina, zdrowie, zwyczaje żywieniowe, przemoc i agresja, granie w gry, korzystanie z internetu i smartfona, podstawowe czynności życia społecznego, praca i ekonomia, kapitał społeczny, używki.

Kolejna edycja badania zaplanowana jest na październik-grudzień 2023 roku. Każdy samorząd, który przystąpi do tegorocznej edycji „Zachowaj Trzeźwy Umysł 2024”, może wziąć udział w badaniu. Po jej zakończeniu otrzyma bezpłatny dostęp do raportu ogólnopolskiego (czerwiec 2024).

Z kolei samorząd, który będzie kontynuował uczestnictwo w programie „Zachowaj Trzeźwy Umysł” (uczestniczył w edycji 2023), otrzyma bezpłatnie we wrześniu 2024 roku raport lokalny, z wyodrębnionymi wynikami dla swojej gminy lub miasta. Wyniki lokalne badania mogą być dla Państwa przydatne przy tworzeniu gminnych programów profilaktycznych.

Autorką materiałów programu „Zachowaj Trzeźwy Umysł 2024″ jest psycholog dziecięcy, Martyna Filipiak. Od kilku lat wspiera dzieci, rodziców, całe rodziny i pedagogów we wspólnych wyzwaniach. W pracy inspiruje się ideami rodzicielstwa bliskości, self-regulation i NVC, a jednocześnie uważa, że nie ma teorii pasującej do każdej rodziny. Dlatego, kiedy tylko ma okazję, pomaga rodzinom odnaleźć własną drogę do ich relacji. Prywatnie jest mamą pięciolatka i macochą nastolatka. Ekspertka kanału profilaktyka.tv oraz autorka wielu wydawnictw profilaktycznych, w tym programu profilaktycznego „Zachowaj Trzeźwy Umysł”.

Poniżej możesz pobrać pełną ofertę programu w formacie PDF. W ofercie znajduje się formularz zamówienia, cennik oraz wykaz materiałów z podziałem na odbiorców.

Program „Zachowaj Trzeźwy Umysł” jest sprzedawany w tzw. pakietach. Pakiet jest gotowym, skonstruowanym przez nas zestawem materiałów. W przypadku „Zachowaj Trzeźwy Umysł” do wyboru mamy:

1. Cały pakiet – projektem można objąć: 900 uczniów (300 z klasy I-III SP, 300 z klasy IV-VI SP, 300 z VII-VIII SP), 300 rodziców.
2. Pół pakietu – projektem można objąć: 450 uczniów (150 z klasy I-III SP, 150 z klasy IV-VI SP, 150 z klasy VII-VIII SP), 150 rodziców.
3. Wielokrotność pakietu – samorząd może kupić kilka pakietów dla dowolnej liczby placówek.

Jeśli nie wiesz, jaki pakiet będzie dla Ciebie odpowiedni zachęcamy do kontaktu z naszym biurem.

Skąd pozyskać fundusze?

Materiały programu może zamówić szkoła, opłacając je z własnego budżetu lub samorząd (gmina/miasto). Samorząd rozdysponowuje materiały wśród podległych mu szkół i innych lokalnych jednostek edukacyjno-profilaktycznych (świetlice terapeutyczne, biblioteki).

W każdej gminie i w każdym mieście istnieje specjalna jednostka odpowiedzialna za działania profilaktyczne – to Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA/MKRPA).

Jeśli chcesz, żeby Twoja szkoła uczestniczyła w programie „Zachowaj Trzeźwy Umysł”, poinformuj o tym lokalną komisję ds. przeciwdziałania alkoholizmowi/narkomanii (GKRPA). GKRPA/MKRPA lub pełnomocnik ds. przeciwdziałania alkoholizmowi, zgodnie z przyjętym planem i budżetem, decydują o udziale w różnych profilaktycznych przedsięwzięciach. Samorząd może podjąć decyzję o sfinansowaniu programu ze środków przeznaczonych na działania profilaktyczne w szkołach.

Jak poinformować komisję?

Szkoła może wypełnić poniższą deklarację uczestnictwa i przesłać ją do GKRPA. Wspólnie z deklaracją można przesłać formularz zamówienia.

Wówczas (jeśli decyzja jest pozytywna) samorząd/szkoła musi przesłać do naszego biura wypełniony formularz zamówienia.

Jak przesłać formularz?

Do wyboru masz trzy opcje:

1. Pobierz tradycyjny formularz zamówienia, wypełnij go i odeślij do naszego biura.
2. Zamów materiały wypełniając elektroniczny formularz zamówienia.
3. Zamów materiały w naszym sklepie internetowym.

Szczegóły zamówienia znajdują się w kolejnych zakładkach.

Jeśli chcesz zamówić program „Zachowaj Trzeźwy Umysł” masz do wyboru kilka opcji. Jedną z nich jest przysłanie do nas tradycyjnego formularza zamówienia.

Pobierz formularz z naszej strony (plik pdf), wypełnij go i prześlij dalej.

• Na nasz adres e-mail: ulotkiprofilaktyczne@gmail.com
• Na numer naszego faksu: (61) 855 33 83
• Lub listownie na adres: Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych, ul. Grochowska 45a, 60-277 Poznań

Program możesz zamówić również za pośrednictwem formularza elektronicznego lub w naszym sklepie internetowym. Formularz elektroniczny znajduje się w kolejnej zakładce.

Program „Zachowaj Trzeźwy Umysł” możesz również zamówić w naszym sklepie internetowym. W sklepiku wybierz, czy interesuje cię cały pakiet lub połowa pakietu. Dodaj produkt do koszyka i postępuj zgodnie z pojawiającymi się instrukcjami. To szybkie i proste rozwiązanie.

Zamówiony materiał zostanie dostarczony do kupującego wciągu 5 dni roboczych przez kuriera DPD. Za zamówione materiały należy zapłacić przelewem zwykłym lub internetowym. Do paczki dołączamy fakturę. Przelew należy zrealizować po otrzymaniu zamówionego materiału. Termin płatności faktury: 14 dni.

Wysyłka materiałów rozpocznie się 4 września 2023.